20 Aralık 1930 - Atatürk'ün Kırklareli'yi Ziyareti
Atatürk'ün Kırklareli Ziyareti Hazırlık Süreci
- 19 Aralık 1930, Cuma günü akşam 21:00'de Mustafa Kemal Atatürk yanındaki mahiyeti ile Dolmabahçe Sarayı'ndan ayrıldı.
- Saat 21:20 civarında Gazi Mustafa Kemal ve mahiyeti Sirkeci Garı'na ulaştılar.
- Saat 21:40'ta Sirkeci Garı'ndan Edirne Yönüne hareket eden tren hareket etti.
Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte bu seyahate birlikte çıkanlar
- Kız kardeşi: Makbule (Atadan) Hanım
- Yakın çalışma arkadaşları: Afet İnan, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Tevfik Bıyıkoğlu
- Milletvekilleri: Recep Peker, Hasan Cavit, Recep Zühtü, Salih Bozok, Kılıç Ali, Ruşen Eşref Ünaydın, Reşit Galip
- Askeri yetkili: 1. Ordu Müfettişi Ali Sait Paşa
- Diğerleri: Baş Yaver Rüsuhi Bey, çeşitli vekaletlerden müşavir ve müfettişler
19 Aralık 1930 Sirkeci - Alpullu Yolculuğu
- Tren hareket halindeyken, Çatalca istasyonuna ulaşmış ve bu istasyonda bir miktar durmuştur. Bu istasyonda Atatürk'ün trende olduğunu duyan halk Atatürk'ü görmek isteyince Atatürk halka kısa bir hitabette bulunmuştur.
- Tren Muratlı isyasyonuna ulaştığında ise resmi bir karşılama heyeti bulunuyordu. Bu heyette, Tekirdağ Valisi, Tekirdağ Belediye Başkanı karşılamıştır.
20 Aralık 1930 - Alpullu Ziyareti
Tren 20 Aralık 1930 tarihinde sabah saat 5:05'te Alpullu'ya gelmiştir.
Trenden inen Alpullu istasyonunda inen Mustafa Kemal Atatürk ve yanındaki mahiyeti ilk olarak 26 Kasım 1926'da işletmeye açılan ilk şeker fabrikamız olan Alpullu Şeker Fabrikası'nı ziyaret etmiştir.
20 Aralık 1930 - Alpullu Şeker Fabrikası Gezisi
- Şeker Fabrikası girişinde Fabrika müdürü ve işçiler Atatürk'ü ve mahiyetini karşılamıştır. Kısa bir bilgilendirme sonrasında fabrika gezisi yapılmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk fabrika ziyaretçi anı defterine aşağıdaki metni yazmıştır:
Alpullu Şeker Fabrikası’nı gezdim. Gördüğüm vaziyetten çok memnun kaldım. Müessesenin daha tevsii etmesini ve şimdiye kadar olduğundan fazla muvaffak olmasını dilerim. Memleketimizin her müsait mıntıkasında şeker fabrikalarının çoğalması ve bu suretle memleketin şeker ihtiyacının temini mühim hedeflerimiz arasında tanınmalıdır.” Gazi Mustafa Kemal
- Alpullu Şeker Fabrikasındaki incelemelerini tamamlayan Atatürk ve mahiyeti, fabrika bahçesi içerisinde bulunan, Ergene Köşkü (günümüzde Atatürk Köşkü)'ne geçtiler.
- Ergene Köşkü'nde öğle yemeği yenildikten sonra Alpullu-Kırklareli hattına geçmek üzere Alpullu İstasyonu'na geçilmiştir.
- Tren saat 12:30'da Alpullu'dan hareket etmiş ve Kırklareli istikametine doğru yola çıkılmıştır.
20 Aralık 1930 - Atatürk'ün Kırklareli Ziyareti
- 20 Aralık 1930 tarihinde Atatürk ve mahiyeti, 15:30'da Kırklareli'ye ulaşmıştır.
- İstasyonda genel olarak soğuk bir hava olmasına rağmen kalabalık bir halk kitlesi Mustafa Kemal Atatürk'ü karşılamaya gelmiştir.
- Burada kendisini dönemin Kırklareli Milletvekilleri Fuat Umay ve Şevket Ödül, Kırklareli Valisi Mustafa Arif Bey, Kırklareli Belediye Başkanı Şevket Dingiloğlu, Eski İktisat (Ekonomi) Bakanı Şakir Kesebir, Gazeteci Ali Rıza Dursunkaya, Türk Ocağı Başkanı Kara Hafızın Mehmet, Kırklareli Süvari Tümeni Komutanı Mürsel Paşa ve diğer resmi erkan karşılaşmıştır.
20 Aralık 1930 - Kırklareli Valili Ziyareti
![[Pasted image 20250725183418.png]]
- Burada karşılayanları ile el sıkışıldıktan sonra halk tezahüratı içinde garda bekleyen otomobile binilmiş ve Yayla Mahallesi'nde bulunan, Valilik Binası'nı ziyaret etmek üzere hareket edilmiştir.
- Valilik Makamına gelen Gazi Mustafa Kemal Atatürk, burada bir toplantı gerçekleştirdi ve sonraki tarihlerde kendisi için “Avrupai bir validir” dediği, Nisan 1930’da Kırklareli’de göreve başlayan Vali Mustafa Arif Bey’den Kırklareli hakkında bilgiler aldı.
20 Aralık 1930 - Süvari Tümeni Karargahı Ziyareti
- Valilik Makamından ayrılan ve yakınındaki Süvari Tümeni Karargahını ziyaret eden Gazi Mustafa Kemal Atatürk, burada Tümen Komutanı Mürsel (Bakü) Paşa ve diğer askeri erkan ile askeri konular hakkında görüştü.
- Süvari Tümeni Karargahı çıkışında büyük sevgi gösterileri arasında, otomobiline binen Gazi Mustafa Kemal Atatürk buradan Kırklareli Belediyesini ziyaret etti.
20 Aralık 1930 - Kırklareli Belediye Binası Ziyareti
![[Pasted image 20250725184744.png]]
- Atatürk ve Mahiyeti'nin Belediye Binası'na gelişinde, kalabalık bir karşılama heyeti mevcuttu.
- Belediye'de resmi bir tören yapılmıştır. Bu tören için aşağıda yer alan kalabalık bir heyet hazır bulunuyordu:
Belediye ve Resmî Heyet Üyeleri
- S. Şevket Dingiloğlu – Belediye Başkanı
- Fevricihan Dingiloğlu – Belediye Başkanının eşi
- Ali Rıza Dursunkaya – Belediye Meclis Üyesi
- Süreyya Harmankaya – Belediye Meclis Üyesi
- Makbule Harmankaya – Süreyya Harmankaya'nın eşi
- Rahmi Öner – Belediye Meclis Üyesi
- Şükriye Öner – Rahmi Öner’in eşi
Karşılama Heyeti Üyeleri / Öne Çıkan Şahıslar
- Hayriye Umay
- Şükrü Perese
- Kavaf Emin
- Ahmet Tezel
- Ahmet Ziya Çetintaş
- Dr. Mehmet Can Yeniley
- Bilal Güçlü
- Helvacızade Hüseyin
- Tüccar Süleyman Gözlüklü
- Haşim Peksöz – (Ayrıca Cumhurbaşkanlığı forsunu göndere çeken kişi)
- Hasan Fehmi Sakarya
- Tuzcu Salih
- Abdullah Altınelli
- Üzeyir Koçtürk
- Tüfekçi Kazım
- Nimet Hanım – Avukat Şükrü’nün kızı
- Avukat Nuri Engin
- Aziz Alagüneli
- Atatürk ve Heyeti'nin Belediye Binası'na varışında, Belediye gönderine Cumhurbaşkanlığı forsunu Haşim Peksöz çekmiştir.
- Belediye önünden çarşı içine ve Jandarma Komutanlığına kadar dışarıda büyük bir kalabalık vardı.
- Heyet Belediye binasına girişi yaptıktan sonra Mustafa Kemal Atatürk, Belediye Binası (Bugünkü Kırklareli Müzesi) ikinci katındda Belediye Başkanı odasında Belediye Meclisi üyeleri ile 2 buçuk saat kadar görüşme sağladı.
![[Pasted image 20250725184833.png]]
- Belediyeden ayrılırken Hayriye Ali Rıza Hanım isimli bir bayan tarafından Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e bir dilekçe verildi.
- Buradaki heyetin duraksama karşısında Belediye binası kapısında Düyünu Umumiye Tahsildarlığından emekli, Mahmut Efendinin Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e 5-10 dakika açıklama yapmıştır. Durumdan istifade eden çevredeki halk Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü de yakından görme fırsatına sahip oldu.
20 Aralık 1930 - Cumhuriyet Halk Fırkası Ziyareti
![[Pasted image 20250725185236.png]]
- Belediye’den sonraki durak ise Karaumur Caddesi'nde yer alan Cumhuriyet Halk Fırkası idi.
- Atatürk ve heyeti, ilçelerden, bucaklardan ve köylerden gelen Fırka kurulları ve halk temsilcileri tarafından karşılandı.
- Tüm üyelerle dört buçuk saat süren bir toplantı yapıldı. Toplantı süresince köy ve kasaba temsilcilerine ihtiyaçları hakkında sorular yöneltti. Onların dert ve şikayetlerini kendi ağızlarından dinledi.
- Atatürk buradan ayrılırken anı defterine aşağıdaki metni yazmıştır.
“Kırklareli Vilayet Fırka Merkezimizde her sınıf halktan olan mümesillerle karşı karşıya geçirdiğimiz zaman benim için çok kıymetli olmuştur. Samimi ve açık konuşmamız bende unutamayacağım intibalar bıraktı. Cumhuriyet Halk Fırkası Mensuplarının Halkçılık, Devletçilik mefhumunun çok güzel, en iyi izah eden sözler köylü ve çiftçinin ağzından işitiliyor. Gördüklerimden, işittiklerimden pek ziyade memnunum.” Gazi M. Kemal
- Buradan çıkışta Kırklareli Halkı ile görüşme sağlandı.
- Pınarhisar’da görevli olan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü görmek için Kırklareli’ye gelen İlkokul Öğretmeni Vefik (Sözen) Beyin gençliğin çok samimi ve heyecanlı hislerini ifade eden nutkuna cevaben Gazi Mustafa Kemal Atatürk, memnuniyetini de şu sözleri ile ifade etti:
“Kırklareli Halkı ve özellikle de gençlik adına söylenen sözlerden çok memnun oldum. Bundan dolayı teşekkür ederim. İzhar edilen heyecanın derecesini layıkıyla ifade edebilmek şu an benim için zordur. Allaha ısmarladık arkadaşlar.” Gazi Mustafa Kemal
20 Aralık 1930 - Kırklareli Tren İstasyonu'ndaki Özel Trende Konaklama
- Cumhuriyet Halk Fırkasından ayrılan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, kendisi için Belediye binasının üst katında bir oda ve banyo hazırlanmasına karşın geceyi istasyonda bekleyen trende geçirmiştir.
21 Aralık 1930 - Türk Ocağı Binası Ziyareti
- Ertesi gün (21 Aralık Pazar) saat 14.30’da otomobil ile Yayla Mahallesinde bulunan, Türk Ocağı binasına gelen Gazi Mustafa Kemal Atatürk burada coşkuyla karşılandı.
- Burada halk ile sohbet edilmiştir.
- Mustafa Kemal Atatürk, gelen halk kitlesine Türk Ocakları'nın neden doğduğunu ve milli siyasetteki yerini, fikriyatını açıklamıştır.
“Osmanlı siyaseti asırlarca pek yüksek ve parlak yaşamakla beraber yine de parçalanmaktan kendini kurtaramadı.İmparatorluğun bu sükutu karşısında pek yalnız ve mustarip kalan Türk Ulusu, kendisini kurtarabilmek için Osmanlı siyasetine tamamen zıt bir siyaset takip etti. Bu siyaset bir milli siyaset idi. Bu itibarla Türk Ocakları siyasal birer kuruluş olarak meydana gelmişlerdir. Türk Millî siyasetini takip eden teşekküllerdir. Buna (Hars) teşekkülü denilmiş takip ettiği Hars tamamen siyasi ve millidir. Ankara’da Büyük Kurultayda bu mevzubahis oldu. Bir kısım zevat siyasi teşekkül olmadığını ifade ettiler.Bazı münakaşada bulundum ve siyasi teşekkül olduğunda ittifak ettik. Memleketi idare eden “Cumhuriyet Halk Fırkası da bir teşekkül siyasidir. Esas programında birleşmiş ve fakat ayrı ayrı yollarda çalışacak bu iki teşekkülden ocakların hangi esaslar dahilinde yürüyeceği yasanın üçüncü maddesinde izah edilmiştir. ( Bu noktada yasanın üçüncü maddesi okunmuştur.) Türk Ocağı bu mefkureleri tahakkuk ettirmek için ilim, hars ve içtimaiyat sahasında mücadele ve mücahede ile mükelleftir.”
- Nutuk arasında Atatürk, halka "hars" kelimesini nasıl algıladıklarını sormuştur. Halktan aldığı cevaplar üzerine Hars kelimesini açıklamak üzere aşağıdaki konuşmayı yapmıştır:
“Harstan benim anladığım, bir devleti teşkil eden içtimai heyet, yani bir millet düşününüz.Bu millette kaç türlü hayat tasavvur olunabilir. Devlet hayatı, fikri hayat, iktisadi yani ziraive ticari hayat değil mi? Malum olduğu üzere, Osmanlı siyaseti gayr-i mütecanis maddelerden mürekkepti. Bunlardan bir halita çıkarmak mümkün olmadığı için, Osmanlı siyaseti yerine yeni bir siyaset çıktı. Bu siyaset; Milli Siyaset, Türkçülük Siyaseti idi. Bu siyaseti tamim ile beraber fikri, içtimai, iktisadi hayatı ilerletmek elzemdir ki bu üç tarzı hayatta tekemmül dereceleri birleştiği zaman o milletin harsı çıkar. Bazıları harsla medeniyeti ayıramazlar. Bununla maksut olan devlet, fikir ve iktisadi hayattır ki bu milletin harsıdır. Malum olduğu üzere bu milletin kendine mahsus bir hususiyeti vardır.Hars bu hususiyet, bu karakterle de ifade edilir. Bence de ilmi olan şey,harsla medeniyeti birleştirmektir. O vakit Ocakların hars itibari ile ifa edecekleri vazife kendiliğinden tezahür eder. Harsla medeniyeti birbirinden tefrik için şöyle bir misal; Bizans’ı zapteden Türklerin Bizanslılara nazaran medeniyetin icap ettirdiği, karakter fazlalığıdır ki Türkler bu galebeyi bahşetmiştir. Türk Ocaklarının esas programları ve mefkuresi Cumhuriyet Halk Fırkasının esas ile mefkuresi ile birdir. Cumhuriyet Devrinde, Halk Fırkası tamamen aynı esasları kabul ettiğinden bu Fırkanın hars ocağı da siyasidir. Binaheleyn ocağın programı bu şekilde malum olduktan sonra ocakların mesai programını düşünmek elzemdir.Ocaklar için temel programına istinat ederek müteferri talimatnameler yapmak muvafık olur.”
Konuşma devam ettikten sonra bir yerinde "Turan" kavramı üzerine bir konu açılmıştır. Bunun üzerine Mustafa Kemal Atatürk:
“Türk Ocakları millete tarihinin kutsiyetini, kendisinin asaletini, dünyaya ilk tarihi kuran kendi cedleri olduğunu anlatmaya muvaffak olduğu gün vazifesini yapmış olacaktır. Türklerden alim,dahi, mütefennin yetişmez iddiaları, hakikat ile taban tabana zıttır. Garba ilk medeniyeti götürenTürklerdir.”
- Atatürk'ün konuşması sırasında Kırklareli Osmanlı Bankası (Günümüzde Ayan Kardeşler köftecisi arkasında yer alan bina) Müdürü Asım Bey’in Ocakta (Tük Ocakları) çalışılmadığı sözlerine işaret ederek;
İnsanlarda kusur ve tekasül olur. Kusurlarımızı ihtar faydalıdır. Mazide yapılmış noksanlar çoktur. Öyle olmasa idi müşkül vaziyete düşmezdik. Biz mümkün olduğu kadar az kusurlu olmaya ve çok gayretli ve fedakar olmaya çalışmalıyız. Türk Ocaklarının bulundukları yerlerde millete milliyet,ilim fikirlerini zerk ettiklerini büyük bir memnuniyetle gördüm. Kırklareli’nde halkın çok hassas millet ve memleket işlerinde çok alakalı ve heyecanlı olduğunu gördüm. Faaliyetinizi de işittim. Burada geçirdiğim iki gün zarfında edindiğim hislerle, unutulmaz hatırlarlar sizden ayrılıyorum.”
- Atatürk, Kırklareli Türk Ocağından ayrılırken, Türk Ocağı Hatıra Defterine şunları yazmıştır:
21-12-1930 Kırklareli Türk Ocağında çok kıymetli arkadaşlarla geçirdiğim zamanın hatırasını ölmez hislerle saklayacağım. Gazi M. Kemal
21 Aralık 1930 - Ziya Gökalp İlkokulu Ziyareti
- Türk Ocağından ayrılan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, dışarıda bekleyen binlerce Kırklarelili’yi selamlayarak hemen yakınında bulunan Ziya Gökalp İlkokulunu (Eski Vali Faik İlköğretim Okulu) ziyaret etti.
- Burada sınıfları dolaştı. Öğrencilere ve öğretmenlere sorular yöneltti.
21 Aralık 1930 - Edirne Seyahati
- Ziya Gökalp İlkokulunda bir süre kaldıktan sonra, saat 15.30’da Edirne’ye gitmek üzere otomobille Kırklareli’den ayrıldı.
- Yolda başta İnece olmak üzere, birçok köyde sevgi gösterileri ile karşılanan ve onlar ile kısa süreli de olsa sohbet eden Gazi Mustafa Kemal Atatürk,25 Aralık 1930 tarihine kadar Edirne’de kaldı.
25 Aralık 1930 - Babaeski Ziyareti
- 25 Aralık Perşembe günü otomobil ile Edirne’den ayrılarak önce Havsa İlçesini, daha sonra Babaeski İlçemizi ziyaret etti.
- Havsa’da 15 dakika kadar Cumhuriyet Halk Partisi binasını ziyaret etmiş, daha sonra Babaeski’ye gelerek, burada da Belediye’yi ziyaretini takiben İstanbul’a dönmek üzere trenle ayrılmıştır.